Món Surstromming với mùi hôi thối gây ám ảnh cho nhiều người ở Thụy Điển

Surstromming đã trở thành một phần của ẩm thực miền Bắc Thụy Điển. Có nhiều thông tin cho biết, vào những năm đầu thế kỷ XVI, khi sự phát triển của cá trích bỗng tăng lên, mà số lượng muối không đủ để phục vụ cho việc ướp cá. Việc này dẫn tới tình trạng cá lên men, bốc mùi khó chịu và người dân nơi đây bỗng nảy ra ý tưởng, lên men cá để chế biến thành món ăn đặc trưng của Thụy Điển. Và thật may mắn khi món ăn này nhận được sự dụng hộ nhiệt tình từ phía thực khách, nên chúng bỗng trở thành món ăn nổi tiếng nhất của quốc gia.

Bởi là món ăn nổi tiếng và được xem là biểu tượng ẩm thực của Thụy Điển, nên người ta còn xây dựng cả một bảo tàng dành riêng cho Surstromming. Bảo tàng Fiskevistet nằm ở Skeppsmalen (Một làng chài cổ xinh đẹp ở Ornskoldsvik) được xây dựng và chính thức mở cửa tham quan vào tháng 6/2005. 

Để chế biến ra được món ăn độc đáo này, người dân Thụy Điển sử dụng cá trích Baltic (được gọi là "Strömming" trong tiếng Thụy Điển). Loài cá này nhỏ hơn cá trích Đại Tây Dương được tìm thấy ở Biển Bắc. Theo truyền thống, Strömming được định nghĩa là cá trích được đánh bắt ở vùng nước lợ của Biển Baltic (nằm ở vùng eo biển Kalmar phía Đông Nam Thụy Điển). Theo nghiên cứu, loại cá này có phần xương sống có chứa Axit Lactic, một loại Enzyme có khả năng kích thích sự lên men trong môi trường thích hợp. Do đó, chỉ có loại cá trích Baltic mới tạo ra được món ăn ngon, hấp dẫn và chuẩn vị. Để đánh bắt cá trích Baltic, thời điểm thích hợp nhất là vào tháng 4 - 5, khi cá chuẩn bị đẻ trứng, thịt cá sẽ béo và giàu dinh dưỡng hơn.

Sau khi thu hoạch cá xong, người ta rửa sạch và ngâm với nước muối trong thời gian khoảng 20 tiếng đồng hồ, để cá ngấm gia vị. Sau đó mới tiến hành cắt bỏ đầu, nội tạng và rửa sạch. Tiếp đến, cá được đem phơi qua nắng to của mùa hè khoảng 24 tiếng. Và cuối cùng xếp cá vào trong thùng để sẵn sàng cho quá trình lên men. Cá được xếp vào thùng thường xếp nông cách miệng thùng khoảng 5cm, chứ không xếp đầy. Việc này nhằm ngăn chặn tình trạng quá trình lên men tạo ra khí ga, dễ gây nổ.

Sau khi phơi, các thùng cá được đem vào phòng chứa lạnh, tốc độ lên men sẽ giảm đi. Trong quá trình này, mùi vị ngày càng tăng mạnh. Bước cực kỳ quan trọng và yêu cần người đầu bếp phải có một khứu giác mạnh, mới có thể xác định được cá trích lên men như nào là đạt yêu cầu, để sẵn sàng đóng hộp. Thông thường, sẽ mất khoảng 6 - 8 tháng để cá lên men. Tuy nhiên, do nhu cầu sử dụng món ăn đặc sản này ngày càng cao, nên đa phần quá trình lên men chỉ được diễn ra khoảng 4 tháng là đã xếp hộp, chuyển đi để sử dụng rồi.

Nhiều người ưa thích món cá trích len men tin rằng cá đóng hộp có thể để được cả năm ở điều kiện 20^oC. Thực sự, giai đoạn bảo quản món ăn này đã được cải thiện, khi hộp cá phồng lên thì phải được mở ra một cách thận trọng như mở chai Champagne.

Khi đã thành phẩm, Surstromming có mùi vị hôi thối nặng kinh khủng. Điều này là do trong quá trình cá lên men tạo ra một loại vi khuẩn có tên Haloanaerbium - Loại vi khuẩn này có khả năng sản sinh ra khí Cacbonic và rất nhiều hợp chất gây mùi khác như: mùi của Axit Butyric, mùi của giấm Axit Axetic, mùi trứng thối,... Tất cả tạo nên một mùi vị đặc trưng, và là nỗi ám ảnh của không ít người.

Nếu du khách là người kén ăn, thì có lẽ đây không phải là sự lựa chọn phù hợp, bởi mùi vị khủng khiến của cá trích lên men sẽ khiến du khách có cảm giác choáng váng ngay khi ngửi, thậm chí là nôn trớ. Một vài người có kinh nghiệm ăn món này chia sẻ rằng, khi mở hộp cá trích mở ở gần vòi nước, nó sẽ giúp làm dịu mùi hôi. Hoặc dùng món ăn với các loại nước Soda cũng là cách khử mùi hiệu quả. Ngoài ra, với món cá trích lên men, người ta hãy ăn cùng với các loại bánh mì, khoai tây và các loại rau củ, cà chua, bơ,… để giúp món ăn thơm ngon, thêm phần hấp dẫn.

Surstromming được bán ở khắp mọi nơi trong các thành phố, từ những quán ăn vỉa hè nhỏ, cho tới các nhà hàng cao cấp. Tuy nhiên, nếu du khách muốn thưởng thức món ăn này với nhiều trải nghiệm hấp dẫn thì hãy tới thị trấn Alfta ở Ovanaker! Đây là nơi thường xuyên diễn ra các sự kiện thưởng thức món Surstromming. Nếu may mắn, du khách không chỉ được dũng bữa với những hộp cá trích nặng mùi, mà còn được hòa mình vào không khí sôi nổi của các bài hát, điệu nhảy của người dân nơi đây.

Với những thông tin về món cá trích lên men mà chúng tôi vừa chia sẻ trên đây, mong rằng du khách sẽ có thêm kiến thức về món ăn lừng danh, gây ám ảnh này. Ngoài ra, nếu du khách muốn khám phá tinh hoa ẩm thực Thụy Điển, thì đừng bỏ lỡ các món đặc sản khác như: Món thịt viên, bánh Kanelbulla, thịt tuần lộc, dăm bông, khoai tây nướng,… Hãy đồng hành cùng chúng tôi trong chuyến du lịch Thụy Điển để có thật nhiều trải nghiệm thú vị nhé!